Сулейманов,
Р.Х. Древний Нахшаб. Проблемы Цивилизации Узбекистана VII в. до н.э. – VII
в. н.э. Самарканд-Ташкент: Изд-во “Фан” Академии Наук Республики
Узбекистан, 2000, 342с.
Suleimanov, R. Kh. Drevnii
Nakhshab: Problemy Tsivilizatsii Uzbekistana VII v. do n.e.-VII v.n.e.
Samarkand-Tashkent: Izd-vo Fan Akademii Nauk Respubliki Uzbekskistan, 2000, 342 s.
ÖZET
Antik Nakhstab: MÖ 7. Yüzyıldan MS 7. Yüzyıla Özbekistan’da Medeniyet
Meseleleri
Древний Нахшаб.
Проблемы Цивилизации Узбекистана VII в. до н.э. – VII в. н.э.
Bu eser antik Sogdiana’daki
kültürel meseleleri incelemektedir. Eser, yazarın (kaynak malzemelerde Nakhshab
olarak geçen) eski Karshina vahasında uzun yıllar süren araştırmaları neticesinde
elde ettiği malzemelerin yanı sıra bölgedeki ilk başkent olan Yerkurgan
kazısından çıkan sonuçları tetkik etmektedir. Kitapta çeşitli metodolojik
yaklaşımlara dayanmak suretiyle Karshina vahasındaki kentleşmiş gelişimin
gidişatının izi sürülmüş ve bölgedeki yerleşimlerin toplumsal yapısına ve
topolojisine ilişkin sorulara cevap aranmıştır. Profesör Suleimanov, eserinde,
İranlıların eski kutsal kitabı Avesta da dâhil olmak üzere birçok yazılı kaynak
kullanmaktadır.
Suleimanov, Yerkurgan ve
bölgedeki diğer birçok yerleşim alanının kuruluşunun Afrasiab ile birlikte MÖ
7. yüzyılda başladığı görüşünü güçlendirmektedir.
Yazar Yerkurgan’ın anıtlarının,
yerleşim mimarisinin ve “stratigrafi”siyle “periyodizasyon” özelliklerinin bir
incelemesini sunmaktadır. Eserde antik Nakhshab’dan kalan birçok seramik ve
“koroplastik” de incelenmiştir. Bir mabet ve hatıra alanları dâhil olmak üzere
dinsel yapıların kazılması yoluyla elde edilen zengin arkeolojik malzemeye
dayanılarak panteon ve eski Nakhshab Sogdianalılarının dinsel âdetlerinin
ayrıntıları da ortaya konmaktadır.
Bu eser görsel malzeme açısından
zengin olup eski Karshina’yı konu edinen çalışmalardaki mevcut eksiklikleri
büyük oranda tamamlamaktadır. Eser, bölge hakkında şimdiye kadar
gerçekleştirilmiş en karmaşık çalışmadır.
Daha genel bir ifadeyle, Profesör
Suleimanov’un çalışması Orta Asya’nın antik tarihi hakkındaki literatüre önemli
bir katkı sağlamaktadır. Eser tarihçiler, arkeologlar, sanatçılar, üniversite
hocaları ve öğrencileri açısından kullanışlı olduğu kadar daha geniş bir
okuyucu kitlesinin de ilgisini çekecektir.
Mirzokhid
Rakhimov
Çeviren Hasan
Çolak
