30 Sene Evvel İstanbul: 1900’lü Yılların Başlarında Şehir Hayatı

Alus, Sermet Muhtar. 30 Sene Evvel İstanbul: 1900’lü Yılların Başlarında Şehir Hayatı. Faruk Ilıkan (ed.). İstanbul: İletişim Yayınları, 2005, 294 s.

 

ÖZET

 

30 Sene Evvel İstanbul: 1900’lü Yılların Başlarında Şehir Hayatı

 

294 sayfadan oluşan bu kitap, gazeteci-yazar Sermet Muhtar Alus’un yazılarından oluşan bir derlemedir.

 

Alus 1887’de doğmuş, yaşamının büyük bir kısmını İstanbul’da geçirmiştir ve gençlik döneminden itibaren farklı dergi ve gazeteler için yazılar yazmıştır. Alus’un İstanbul üzerine yazdığı makaleler 1930’lu yıllardan itibaren dönemin ünlü gazete ve dergilerinde aynı adla yayımlanmıştır. Bu yazılar bir yandan İstanbul’un o dönemdeki toplumsal hayatı, eğlence kültürü, gündelik yaşamı, gelenek görenekleri, ileri gelenlerin hayatları ve değişik cemaatlerin birbirleriyle ilişkileri gibi konularda bilgi verirken bir yandan da yazarın gündelik gözlem ve tarih bilgilerini de aktarmaktadır.

 

Kitapta, Sermet Muhtar Alus’un 12 Mart 1931 tarihinden 27 Eylül 1931 tarihine kadar Akşam gazetesinde yayımlanan İstanbul ile ilgili yazıları toplanmıştır. Bu yazılar özellikle İstanbul’da kamusal alanın işleyişi, toplumsal sınıfların birbirleriyle ilişkileri ve cemaatlerin statüleri açısından yirminci yüzyılın ilk yıllarıyla ilgilenen sosyal tarihçiler için değerli tanıklıklar sunmaktadır.

 

Ilıkan tarafından yayıma hazırlanan bu derlemede yazıların günümüz okurları tarafından daha iyi anlaşılmaları amacıyla eski kelimeler için bazı not ve açıklamalar ilave edilmiştir. Alus’un üslubuna dokunulmadan yapılan bu derlemede aynı zamanda yazıların yayımlandığı dönemde basılan resimler ve fotoğraflar olabildiğince kitaba aktarılamaya çalışılmıştır.

 

Akademik bir kitle için yazılmamış olmasına rağmen, eser, içeriği bakımından İstanbul’un kozmopolit tarihi için çok önemlidir. Yazarın akla gelebilecek her türlü konuyla ilgili gözlemlerini aktaran bu gazete yazıları Birinci Dünya Savaşı öncesinde İstanbul kent yaşamının değişik veçhelerini görmek isteyen tarihçiler için faydalı olabilir.

 

Helin Burkay

 

Burkay, Helin. “Turkish abstract of 'Istanbul 30 Years Ago: Urban Life in the 1900s'". Translated by Helin Burkay. In Cities as Built and Lived Environments: Scholarship from Muslim Contexts, 1875 to 2011, by Aptin Khanbaghi. 298. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.

Muslim Civilisations Abstracts - The Aga Khan University